آنامورفیک Anamorphic چیست؟ راهنمای کامل شیوه فیلمبرداری سینمایی و لنزهای آن

آنامورفیک Anamorphic یکی از شیوه‌های مهم و قدیمی فیلمبرداری سینمایی است که تصویر را با نسبت بسیار عریض‌تر از فرمت‌های معمول ثبت می‌کند. این سبک با استفاده از لنزهای مخصوص، تصویر را در هنگام ضبط فشرده کرده و در مرحله تدوین یا پخش آن را باز می‌کند تا قاب نهایی سینمایی، گسترده و تأثیرگذار به‌دست آید. بسیاری از فیلم‌های مشهور تاریخ سینما با تکنیک آنامورفیک ساخته شده‌اند و همچنان یکی از سبک‌های محبوب کارگردانان و فیلمبرداران محسوب می‌شود.

نکات کلیدی درباره آنامورفیک

• آنامورفیک یک روش فیلمبرداری با تصویر عریض و کشیده است.
• این روش با لنزهای مخصوص که تصویر را فشرده می‌کنند به‌دست می‌آید.
• نسبت تصویر رایج آن 2.39:1 یا نزدیک به فرمت سینمایی Scope است.
• لنزهای آنامورفیک ضریب‌هایی مانند 1.33x و 1.55x دارند.
• این لنزها بوکه بیضی‌شکل و افکت‌های نوری ویژه‌ای ایجاد می‌کنند.
• خطوط عمودی ممکن است کشیدگی یا اعوجاج داشته باشند.
• برای ضبط صحیح باید فاصله بیشتری از سوژه رعایت شود.
• لنزهای آنامورفیک معمولاً گران‌تر و نورگیر کمتر هستند.
• در تدوین باید تصویر فشرده‌شده به نسبت اصلی باز شود.
• برخی دوربین‌های سینمایی مانند GH5 گزینه داخلی Anamorphic دارند.
• تبدیل ویدیو 16:9 به آنامورفیک بدون تغییر قاب واقعی ممکن نیست.
• برای اطلاعات کامل نسبت تصویر بهتر است مقاله تخصصی Aspect Ratio مطالعه شود.

آنامورفیک چیست و چگونه کار می‌کند؟

در شیوه آنامورفیک، لنز هنگام فیلمبرداری تصویر را روی سنسور فشرده می‌کند. سپس در مرحله تدوین یا نمایش، تصویر در جهت افقی باز می‌شود تا نسبت نهایی سینمایی تولید گردد. به همین دلیل تصویر خام آنامورفیک در دوربین به‌ظاهر باریک، فشرده و غیرطبیعی دیده می‌شود، اما پس از اصلاح، قاب عریض و گسترده‌ای ایجاد می‌کند که خاصیت اصلی این تکنیک است.

تصویر زیر تفاوت تصویر معمولی با آنامورفیک را نشان می‌دهد:

چطور تصویر آنامورفیک بگیریم؟

برای ثبت تصویر آنامورفیک سه روش وجود دارد: استفاده از لنزهای مخصوص، استفاده از قابلیت داخلی دوربین و روش نرم‌افزاری. روش استاندارد حرفه‌ای همیشه لنزهای آنامورفیک است.

استفاده از لنزهای آنامورفیک

لنزهای آنامورفیک ضریب‌های مختلفی دارند که میزان فشردگی تصویر را تعیین می‌کند. نمونه‌های رایج شامل 1.33x، 1.55x و 2x هستند. هرچه این عدد بیشتر باشد تصویر عریض‌تری پس از باز شدن ایجاد می‌شود.

در سمت چپ تصویر معمولی 16:9 دیده می‌شود. تصویر بالا سمت راست با لنز 1.33x ثبت شده و تصویر پایین با لنز 1.55x که محتوای بیشتری از عرض صحنه را ثبت می‌کند.

مشکل بزرگ استفاده از لنزهای آنامورفیک

یکی از چالش‌های اصلی لنزهای آنامورفیک ایجاد اعوجاج در خطوط عمودی است. این اعوجاج نتیجه فشردگی اپتیکی تصویر بوده و در نسخه‌های قدیمی بیشتر دیده می‌شود. لنزهای جدید با طراحی بهینه سعی کرده‌اند این مشکل را کاهش دهند، اما همچنان بخشی از شخصیت بصری آنامورفیک محسوب می‌شود.

دلایل استفاده کمتر از لنزهای آنامورفیک

• تحریف اشیاء و خطوط معماری، مخصوصاً در لبه‌های کادر.
• قیمت بالاتر نسبت به لنزهای کروی سینمایی.
• دیافراگم کوچک‌تر که موجب نیاز به نور بیشتر و سرعت پایین‌تر لنز می‌شود.

تصویر بالا نمونه‌ای از لنز آنامورفیک است. شکل بیضی عدسی داخل لنز باعث ایجاد کشیدگی عمودی و تحریف تصویر می‌شود.

حذف پیکسل‌ها و خطای قاب در آنامورفیک

یکی از نکات مهم در فیلمبرداری آنامورفیک این است که هنگام ضبط باید فاصله بیشتری از سوژه رعایت شود. دلیل این موضوع آن است که هنگام باز شدن تصویر در تدوین، ممکن است بخش‌هایی از بالا یا پایین کادر حذف شوند. همچنین اگر بسیار نزدیک باشید، ممکن است بخش‌های مهم مانند سر یا پاهای سوژه از قاب خارج شوند.

نسبت تصویر در آنامورفیک

نسبت تصویر آنامورفیک معمولاً 2.39:1 یا 2.76:1 است. این نسبت‌ها بسیار عریض‌تر از فرمت‌های رایج مانند 16:9 می‌باشند. برای آشنایی کامل با مفهوم Aspect Ratio و نحوه محاسبه آن پیشنهاد می‌شود مقاله جامع «نسبت تصویر در تدوین و فیلمبرداری» را مطالعه کنید.

تبدیل ویدیو 16:9 به آنامورفیک

در ظاهر می‌توان با افزودن نوارهای لترباکس، تصویر 16:9 را شبیه به فیلم‌های عریض کرد. اما این روش یک تصویر واقعی آنامورفیک تولید نمی‌کند، زیرا بخشی از تصویر حذف شده و عمق میدان و افکت‌های اپتیکی لنز انامورفیک ایجاد نمی‌شود.

اگر قصد دارید خروجی واقعاً آنامورفیک داشته باشید باید تنظیم مربوطه را در دوربین فعال کرده و با لنز مناسب فیلمبرداری کنید. برای مثال دوربین Panasonic GH5 حالت داخلی Anamorphic دارد.

جمع‌بندی

آنامورفیک یکی از مهم‌ترین شیوه‌های فیلمبرداری سینمایی است که تصویری عریض، چشم‌گیر و متفاوت ایجاد می‌کند. این تکنیک باوجود هزینه و چالش‌های اپتیکی، برای بسیاری از پروژه‌های سینمایی انتخابی حرفه‌ای و تأثیرگذار است. آشنایی با لنزها، نسبت تصویر و نحوه تدوین صحیح آنامورفیک برای هر فیلمبردار ضروری است.

سوالات پرتکرار