فوتیج در تدوین | Footage چیست و چطور درست استفاده می‌شود

فوتیج به ویدیوهای ضبط‌شده یا تولیدشده گفته می‌شود که برای تدوین و ساخت پروژه‌های ویدیویی استفاده می‌شوند. بعضی فوتیج‌ها خام و دست‌نخورده‌اند و بعضی از قبل دستکاری شده‌اند. تفاوت اصلی آن‌ها در «هدف استفاده» و «میزان آزادی شما در تدوین» است؛ جایی که فوتیج خام دست شما را برای اصلاح نور و رنگ، برش‌ها و ساخت روایت بازتر می‌گذارد.

قبل از دانلود یا استفاده از فوتیج، این نکات را بدانید

• هر فوتیج برای هر پروژه مناسب نیست؛ رزولوشن، فریم‌ریت و نور آن باید با پروژه هماهنگ باشد.
• فوتیج‌های آماده (مثل Overlay و Matte) سریع نتیجه می‌دهند، اما اگر با ویدیو اصلی نخوانند مصنوعی می‌شوند.
• فوتیج‌های خام لاگ یا راو آزادی بالاتری برای رنگ دارند، ولی سیستم قوی‌تر و زمان بیشتری می‌خواهند.
• برای پروژه‌های طولانی، مدیریت حجم فایل و ساخت Proxy تعیین‌کننده سرعت تدوین است.

فوتیج Footage

در تولید ویدیو و فیلم، فوتیج به فیلم خام یا ویدیویی گفته می‌شود که معمولاً توسط دوربین‌های فیلم‌برداری ضبط شده و هنوز وارد مرحله تدوین و دستکاری نشده است. این ویدیوها پایه اصلی ساخت کلیپ، تدوین پروژه‌های ویدیویی، تولید فیلم سینمایی و هر محصول ویدیویی هستند. بعد از ضبط، فوتیج آماده ویرایش در نرم‌افزارهای تدوین می‌شود و می‌توان روی آن تصحیح رنگ، برش و کات، اصلاح نور و هر نیاز دیگری را اجرا کرد.

انواع فوتیج و کاربرد هرکدام

انواع فوتیج‌ها از نظر منبع تولید، نوع استفاده و میزان دستکاری متفاوت‌اند. شناخت این تفاوت‌ها باعث می‌شود سریع‌تر به نتیجه برسید و از دوباره‌کاری و انتخاب‌های اشتباه جلوگیری کنید.

فوتیج تلویزیونی

فوتیج خبری یا تلویزیونی معمولاً در شبکه‌های خبر استفاده می‌شود و ارزش آن به «لحظه» و «واقعی بودن» وابسته است. بسیاری از افراد در خیابان یا محل زندگی خود به دنبال ثبت این نوع تصاویر هستند، چون می‌تواند در روایت خبری یا گزارش‌های مستند کاربرد داشته باشد.

نمونه ای از فوتیج تلویزیونی

فوتیج کروماکی

فوتیج کروماکی معمولاً زمینه سبز یا آبی دارد و برای ترکیب تصویر استفاده می‌شود. در نرم‌افزار تدوین، رنگ زمینه حذف می‌شود و به جای آن عکس یا ویدیوی دیگری قرار می‌گیرد تا نتیجه ترکیبی ساخته شود. این تکنیک در استوری‌های اینستاگرام، یوتیوب و پروژه‌های تبلیغاتی کاربرد زیادی دارد.

صفحه کروماکی Chromakey چیست؟ پرده سبز یا آبی و چرا را ببینید.

دانلود 3نمونه فوتیج کروماکی

فوتیج موشن گرافیکی

موشن گرافیک به ویدیوهایی گفته می‌شود که به‌صورت دیجیتالی و با کامپیوتر ساخته شده‌اند و معمولاً انیمیشن یا عناصر متحرک دارند. این فوتیج‌ها می‌توانند به‌عنوان بکگراند استفاده شوند یا مانند کروماکی، زمینه تک‌رنگ داشته باشند تا بعد از حذف زمینه، روی ویدیوی اصلی قرار بگیرند.

فوتیج مخلوط شونده

این فوتیج‌ها به‌صورت لایه بالایی روی ویدیوی اصلی قرار می‌گیرند و با حالت‌های ترکیب، با تصویر زیرین مخلوط می‌شوند تا حس و نمای خاصی ایجاد کنند. انتخاب فوتیج مناسب و انتخاب دستور مخلوط‌سازی درست، تعیین‌کننده کیفیت خروجی است.

فوتیج خام

فوتیج خام معمولاً با دوربین‌های حرفه‌ای ضبط می‌شود و اگر با ساختار Log یا Raw گرفته شده باشد، جزئیات بیشتری را نگه می‌دارد تا در مرحله اصلاح و درجه‌بندی رنگ، آزادی بیشتری داشته باشید. این نوع فوتیج‌ها معمولاً کیفیت بالاتری دارند و در شرایط مناسب، افت کیفیت کمتری در دستکاری رنگ نشان می‌دهند.

کلمه «خام» دو کاربرد رایج دارد: یکی هر ویدیوی دست‌نخورده که مستقیم از دوربین آمده، و دیگری فوتیج‌های Log/Raw که برای انعطاف رنگی بالا ضبط شده‌اند.

در زیر یک نمونه از فوتیج لاگ Log را می‌بینید که در حالت اولیه خاکستری به نظر می‌رسد اما بعد از اصلاح و درجه‌بندی، ظاهر چشمگیرتری پیدا می‌کند.

فوتیج مت یا آلفا

فوتیج‌های مت یا آلفا برای ساخت نتایج حرفه‌ای در زمان کم استفاده می‌شوند. با قرار دادن این نوع فوتیج روی لایه بالایی ویدیوی اصلی، می‌توان افکت‌ها و فضاهای آماده ایجاد کرد و زمان اجرای تکنیک‌های طولانی را کاهش داد.

فوتیج مکمل

فوتیج مکمل شامل دسته‌هایی مثل طبیعت، دریا، حیوانات و موارد مشابه است. چون بسیاری از تدوینگرها امکان سفر یا ضبط همه نماها را ندارند، این فوتیج‌ها کمک می‌کنند پروژه کامل‌تر شود. بخشی از این منابع رایگان است و بخشی در سایت‌های پولی ارائه می‌شود.

تفاوت فوتیج با کلیپ ویدیویی

در گفتگوهای حرفه‌ای، این دو واژه شبیه به نظر می‌رسند اما کاربردشان یکی نیست. فوتیج معمولاً «ماده خام یا قابل استفاده برای کارهای دیگر» است، در حالی که کلیپ ویدیویی «محصول کوتاه آماده نمایش» محسوب می‌شود.

• فوتیج یا فیلم.
  به چیزی که با دوربین رکورد شده و می‌تواند کوتاه یا بسیار طولانی باشد فوتیج گفته می‌شود. این ویدیو بیشتر برای استفاده در کارهای دیگر، تدوین، تحلیل یا بررسی کاربرد دارد؛ مثل فوتیج دوربین امنیتی یا بخش‌هایی از فیلم یک مراسم.
• کلیپ ویدیویی.
  کلیپ ویدیویی معمولاً یک خروجی کوتاه و آماده نمایش است که برای انتشار آنلاین یا ارائه سریع ساخته می‌شود. کلیپ، ماهیت «منتشرشدنی» دارد و معمولاً ساختار تدوینی و هدف نمایش مشخص‌تری نسبت به فوتیج دارد.

تفاوت فوتیج استوک (Stock) و آرشیو فوتیج (Archive)

این دو اصطلاح بسیار نزدیک‌اند و گاهی جای هم استفاده می‌شوند، اما می‌توان آن‌ها را با هدف استفاده بهتر تفکیک کرد.

• فوتیج استوک
  به ویدیوهایی گفته می‌شود که برای پروژه فعلی شما از قبل ضبط نشده‌اند و شما آن‌ها را از منابع دیگر تهیه می‌کنید. مثال ساده، نیاز به نمای دریا یا زمستان در زمانی است که امکان ضبط آن را ندارید. استفاده از استوک فوتیج هم هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و هم زمان پروژه را کوتاه می‌کند.

• آرشیو فوتیج
  این اصطلاح معمولاً برای فوتیج‌های مربوط به گذشته یا مجموعه‌های نگهداری‌شده استفاده می‌شود. خیلی‌ها تصور می‌کنند آرشیو یعنی حتماً قدیمی، اما آرشیو می‌تواند مجموعه‌ای منظم از فوتیج‌ها باشد که لزوماً همه آن‌ها تاریخی نیستند و گاهی با استوک هم هم‌پوشانی دارند.

یک معیار سریع برای انتخاب فوتیج مناسب پروژه

اگر انتخاب فوتیج برایتان وقت‌گیر شده، این معیارها به تصمیم‌گیری سریع کمک می‌کنند. هدف این است که فوتیج «با پروژه» هماهنگ باشد، نه صرفاً زیبا.

1. رزولوشن را با تایم‌لاین هماهنگ کنید تا از زوم‌های ناخواسته و افت کیفیت جلوگیری شود.
2. فریم‌ریت را هم‌خوان انتخاب کنید تا حرکت‌ها طبیعی بمانند و لرزش یا پرش ایجاد نشود.
3. نوع نور و دمای رنگ را نزدیک انتخاب کنید تا اصلاح رنگ زمان کمتری بگیرد.
4. اگر قصد درجه‌بندی سنگین دارید، فوتیج Log/Raw انتخاب کنید.
5. برای کارهای سریع شبکه‌های اجتماعی، فوتیج آماده مثل Overlay/Matte می‌تواند زمان را نجات دهد.

محدودیت‌های واقعی استفاده از فوتیج در پروژه‌های سنگین

در پروژه‌های طولانی یا زمانی که چند لایه فوتیج روی هم قرار می‌گیرند، محدودیت‌ها بیشتر دیده می‌شوند و اگر از قبل مدیریت نشوند، سرعت کار را نابود می‌کنند.

• فوتیج‌های 4K و به‌خصوص Log/Raw روی سیستم ضعیف باعث لگ و کندی تایم‌لاین می‌شوند.
• Overlay و Matte اگر زیاد شوند، رندر و خروجی را سنگین می‌کنند.
• اگر فوتیج‌ها کدک‌های مختلف داشته باشند، احتمال ناسازگاری و خطا در پخش بالا می‌رود.
• بدون نظم پوشه‌ها و نام‌گذاری، پیدا کردن نسخه درست فوتیج زمان‌بر می‌شود.

اشتباهات رایج هنگام کار با فوتیج

این خطاها معمولاً باعث می‌شوند نتیجه مصنوعی شود یا زمان تدوین چند برابر شود.

1. استفاده از فوتیج با فریم‌ریت متفاوت بدون تنظیم درست، که به حرکت غیرطبیعی منجر می‌شود.
2. اعمال LUT آماده روی فوتیج‌های مختلف بدون اصلاح نور اولیه، که رنگ‌ها را خراب می‌کند.
3. استفاده از Overlayهای شلوغ روی ویدیوی اصلی شلوغ، که تصویر را کثیف و غیرحرفه‌ای می‌کند.
4. کارکردن با فایل‌های سنگین بدون Proxy در پروژه‌های طولانی، که تدوین را فرسایشی می‌کند.

فوتیج از فیلم گرفته می‌شود

واژه فوتیج از مفهوم «فیلم» گرفته شده است. وقتی می‌گوییم فیلم، منظور فقط فیلم سینمایی نیست؛ منظور روشی است که تصاویر متحرک پشت سر هم ثبت می‌شوند و حرکت شکل می‌گیرد. در گذشته این مفهوم با نگاتیو و حلقه‌های فیلم شناخته می‌شد و امروز در قالب فایل‌های دیجیتال و حافظه ادامه پیدا کرده است.

ارتباط فیلم با فوتیج

در دوربین‌های قدیمی، تصاویر روی حلقه‌های نگاتیو ثبت می‌شدند و وقتی فریم‌ها پشت سر هم دیده می‌شدند، حس حرکت ایجاد می‌کردند. بعدها دوربین فیلم‌برداری ساخته شد که نگاتیو را پیوسته حرکت می‌داد و صحنه‌ها را ثبت می‌کرد. امروز همان مفهوم، در قالب فایل‌های ویدیویی روی حافظه‌ها وجود دارد و وقتی می‌گوییم فوتیج، منظور همان تصاویر متحرک ثبت‌شده است که ماده اولیه تدوین محسوب می‌شوند.

شغل ارائه فوتیج

نیاز به فوتیج همیشه وجود دارد و بسیاری از تدوینگرها به‌صورت مداوم به دنبال منابع جدید هستند. به همین دلیل، جمع‌آوری و فروش فوتیج به یک مدل درآمدی تبدیل شده است. این مسیر ساده نیست و نیاز به نظم، دسته‌بندی، کیفیت‌سنجی و شناخت نیاز بازار دارد، اما اگر حرفه‌ای اجرا شود می‌تواند درآمدزا باشد.

جمع‌بندی

فوتیج فقط یک ویدیو نیست؛ ماده اولیه‌ای است که کیفیت، سرعت و آزادی عمل شما در تدوین را تعیین می‌کند. اگر نوع فوتیج را بر اساس هدف پروژه انتخاب کنید، هم زمان کمتر تلف می‌شود و هم نتیجه طبیعی‌تر و حرفه‌ای‌تر خواهد شد.

در تجربه‌های آموزشی Manisoft، تفاوت اصلی تدوینگر سریع و تدوینگر حرفه‌ای این است که قبل از شروع تدوین، فوتیج را مثل مصالح یک ساختمان می‌بیند و از همان ابتدا می‌داند کدام نوع فوتیج به نتیجه درست می‌رسد و کدام فقط پروژه را سنگین می‌کند.

فوتیج‌ها با چه نرم‌افزارهایی ادیت یا دستکاری می‌شوند؟

نرم‌افزارهای زیادی برای این کار وجود دارد؛ از ابزارهای ساده برای برش و اصلاح اولیه تا نرم‌افزارهای حرفه‌ای تدوین و رنگ که امکان ترکیب، اصلاح رنگ و خروجی استاندارد را فراهم می‌کنند.

فوتیج را از کجا دانلود کنم تا کیفیت قابل اتکا داشته باشد؟

بهترین معیار، بررسی نمونه پیش‌نمایش، مشخصات فنی فایل و نوع مجوز استفاده است تا فوتیج هم از نظر کیفیت و هم از نظر کاربرد در پروژه شما قابل اعتماد باشد.

برای پروژه‌های سنگین، بهتر است فوتیج 4K بگیرم یا Full HD؟

اگر خروجی نهایی Full HD است و نیاز به کراپ و زوم ندارید، Full HD معمولاً سریع‌تر و کم‌دردسرتر است؛ اما اگر احتمال اصلاح شدید، زوم یا خروجی باکیفیت‌تر دارید و سیستم قوی دارید، 4K می‌تواند انتخاب بهتری باشد.

چطور می‌توانم تکنیک‌های استفاده از فوتیج‌ها را حرفه‌ای یاد بگیرم؟

با یادگیری اصول تدوین، لایه‌بندی، ترکیب و کنترل رنگ، کم‌کم می‌توانید فوتیج‌های مختلف را در پروژه‌های واقعی به کار بگیرید و نتیجه را با آزمون و اصلاح دقیق‌تر کنید.

اگر فقط زمان محدود دارم، کدام نوع فوتیج بیشترین اثر را سریع می‌دهد؟

برای نتیجه سریع، فوتیج‌های مخلوط‌شونده و مت/آلفا معمولاً بیشترین تغییر را در کمترین زمان ایجاد می‌کنند، به شرطی که با نور و فضای ویدیوی اصلی هماهنگ انتخاب شوند.